lausitz.la : luzica.la

mehr erfahren:wjace zhonić  dokumente:dokumenty  lieder:spěwy  links:pokazki   blog  serbska karta

 

Arnošt Muka
Dundanki a drohowanki po Serbach - katolski kraj (1890)

Z: Arnošt Muka, Pućowanje po Serbach, Nakład Domowiny Budyšin, 1957

W lěće 1887 běch so z přećelom Adolfom Černym zrěčał, zo chcemoj we wulkich prózdninach po Serbach pućujo za serbskimi narodnymi pěsničkami a hłosami slědźić a wšo sebi zapisować, štož serbske narodne wuměłstwo nastupa. Tuž nastajichmoj so srjedu 27. awgusta na puć a podachmoj so wot mojeho lubeho Wosyka najprjedy do katolskich stronow, dokelž sebi ludźo tam, kaž je znate, naše krasne narodne reje a pěsnje hišće najbóle waža.

Wopytawši ducy w Nowym Dworje (Neuhof) stareho 76-lětneho serbskeho brašku Jakuba Šěraka, kiž Adolfej swój stary pyšny braškowski kłobuk a kij pokazowaše, dźěchmoj na hórku srjedź Jědlicy (Jiedlitz) a Wotrowa, hdźež ma znaty serbski herc Bobik swój statok a skazachmoj so z nim na wječor do Pančic. W prawym času přišedši namaj wón w hosćencu při wjesołej bjesadźe někotrych znatych serbskich ratarjow z wokolnosće rjane serbske pěsnički a reje hač do połnocy na klarineće piskaše. My spěwachmy zwjetša wšitcy sobu, přećel Adolf zapisowaše hłosy a ja teksty, tak daloko hač běchu mi njeznate, abo wot dotal znatych wotchilne.Wosebje wjesele spěwaše nětko hižo přez lěto njebohi knjez kubler Zarjeńk z Jawory. Bobikowa originalna wosoba přećela Adolfa tak zajimowaše, zo je wosebity nastawk wo nim do njedźelskeje přiłohi “Hlasu Naroda” napisał.

Bobik, burski syn, kiž je jako wowčer w Němcach klarinetu nawuknył, je pak tež zahorjeny serbski herc, kaž Zarjeńk zahorjeny a rozsudźity serbski spěwar, wobaj starcaj wažištaj sebi swoje serbske spěwy a reje přewšo a wobžarowaštaj hłuboko, zo woboje z njewaženja přeco bóle hinje a podlěhuje němskej konkurency. Bobik chodźi, hdyž so hodźi, z huslerjom Bejmu z Wotrowa, kiž pak žanych notow njeznaje, piskać na rejach a kwasach, ale němscy hercy z Porchowa a druhich namjeznych wsow ze swojimi mosaznymi nastrojemi serbskich hercow wutłóčuja z rejowanskich łubjow a tu a tam samo hižo ze serbskich kwasow; dokelž pak so tam bohudźak tola přeco znajmjeńša někotre serbske reje žadaju, kepsuja hdys a hdys jednu, kaž su sebi ju wotposłuchali, a žadaju přeco wot Bobika, zo by jich wjace nawučił, wězo za darmo a k swojej škodźe. 

Serbsku pišćel, tak mjenowanu tarakawu, sebi tež w katolskich Serbach porno klarineće hižo dawno wjace njewažachu, tak zo dźensa žaneho serbskeho tarakawistu wjace njenadeńdźeš. Sam Zarjeńk, hewak horliwy narodowc, praješe z wusměwanjom: “Tarakawa klinčeše, kaž by kozy wopuš łamał!” Při tym Zarjeńk z wobžarowanjom powědaše, zo tež w katolskich stronach serbske spěwanje přeco bóle přestawa. Za jeho młode lěta wšě wsy a hona klinčachu ze spěwanjemi. Wšitcy spěwachu serbske pěsnički radźi a ze zahorjenjom: na polu syčcy, hdyž syčechu, holiča, hdyž žnjechu, pastyrjo a pastryki, hdyž pasechu, na wsy wjesna młodźina, hdyž po swjatoku so zabawješe; we jstwě rjane předliče, hdyž na dołhich zymskich wječorach pilnje za płat a šat nitki kaž ćeńku židu předźechu; nětkole pak so jenož hišće na kwasach serbski spěw haji a zanošuje, tola hižo tež nic wjace tak pospochi a zahoriće, kaž w starym času. Wšelacy dobri spěwarjo mějachu wulke pisane zběrki serbskich pěsničkow; tež wón, Zarjeńk, wobsedźeše jednu, kotruž běše jemu za jeho młode lěta jedna słužowna holca z Delan pisała; wón běše ju před 40 lětami jednemu přećelej w Libonju požčił a tam je so zhubiła.

Wobchad mjez serbskimi burami z Hornjeje a Delnjeje Łužicy běše w zastarsku husćiši hač dźensa; samo delnjoserbske ludowe pěsnički so druhdy do Hornich Serbow přenjesechu a po móžnosći w delnjoserbskej narěči spěwachu. Jednu tajku pěsničku z Wudworja pola Chrósćic sym ja w Časopisu Maćicy Serbskeje 1883, strona 30, hižo wozjewił. Tu pak chcu podać jedyn směšk z jednych serbskich křćiznow, kotryž mi Zarjeńk zdźěli: Mać praša so kmótry: “Kmótra, ceji ga jo to tajki wusr...c, kenž z tej našej Margarejtu tancujo?” – Kmótra z Delnjeje Łužicy: “To źen jo naš Ganus!” – Mać na to: “Zboka, zboka, kajki je to nadobny kruganc!”

impressum