Wot Lěskeje dźěchmoj do Wysokeje k hercej Kórjeńkej, kiž pak měješe nuzno na polu dźěłać. Wobjedowachmoj we Wysočan korčmje. Korčmarka, z mjenom Marja Šćěpankowa (němski M. Schupang), sylna zasadźita, hač na žro strowa serbska postawa, rozsudźita žónska, sprawna, dobra Serbowka w přistojnej serbskej drasće naju skrótka němsce powita. Jako pak mój z njej serbsce počachmoj rěčeć, wona rozta a namaj na wšo přećelnje wotmołwješe, štožkuli so ju prašachmoj. Z wutrobnym wobžarowanjom wona powědaše, zo maju we Wysokej hižo wot 19 lět pospochi němskich wučerjow, runjež je wjetša połojca dźěći hišće serbska, dokelž sebi to jich knjejstwo tak žada. Wona pak je tola na to dźeržała, zo je jeje starša nětko 19-lětna dźowka na serbske paćerje chodźiła, a to dyrbi swój čas tež jeje młódša 11-lětna dźowka činić. 

Woni wšitcy runje kaž druzy Serbja we wsy stajnje jenož na serbske kemše a serbske spowědźe chodźa, a swoju serbsku drastu sebi wšitke Serbowki we wsy waža, stajnje we njej chodźa. Serbja so tu swojeje narodnosće hišće dźerža, bóle hač w Běłej, hdźež su so wšelacy na němsku rěč a němske wašnje zwučili. Korčmarka je přeco na to dźěłała, zo su ći młodźi Wysočan wučerjo, kiž zwjetša pola korčmarjec k blidu chodźachu, serbsku rěč a Serbow česćić počeli a tež něšto serbski nawukli. Wona bě, runjež měješe 40 lět za sobu, jeno dwójce w Budyšinje pobyła a bě we tym tola hišće zbožowniša hač Wósličan herc Matejšk, kiž wot časa swojeje wojerskeje słužby ženje wjace w našim serbskim hłownym měsće pobył njebě – a běše nětko 60 lět stary.

Korčmarka ze swojim zajimawym wašnjom a charakteristiskim serbskim wobličom so Adolfej tak spodobaše, zo sebi ju wón in figura do swojeje zběrki zwobrazowa.

Z Wysokeje dźěchmoj do najblišeje prusko-serbskeje wsy Ćisoweje (Zeißholz). Ludźo, kotrychž ducy zetkachmoj, z namaj wšitcy radosćiwje serbsce powědachu. Ćisowa je chuda serbska wjes we holi a pěsku, we wsy srjedź pěskowych hórkow trochu ze štomami porosćenych steja w dólčkach twarjenja a twarjeńčka, starše z drjewa a słomy, nowše z cyhla a drjewa. Jako po wsy wokoło čampachmoj sebi ju wobhladujo, zetkachmoj muža, kiž runje z Kulowskich skótnych wikow domoj dźěše. Bě to chěžkar a herc Nowotnik; jeho přećelniwa hospodliwosć spodobaše so namaj bóle hač jeho wuměłstwo, runjež namaj tež někotre woprawdźe serbske reje huslowaše. Druhi starši herc tam srjedź wsy ćěslowaše, tuž njemóžachmoj wot njeho ničo zhonić. Na přazach spěwaju tu młode holcy hižo wjace němsce hač serbsce, a serbske spěwanja na wsy su hižo před 15 lětami cyle zastajiłe.

K wječoru wot Ćisoweje je fabrikska wjes Njedźichow (Bernsdorf) z wjele cuzym ludom, jeno te stare burske domy su hišće nimale wšě serbske wostałe. Srjedź Njedźichowa a Wóslinka leži serbska hajnikownja Wotružnica (Otterschütz), z kotrejež sebi žona na Wóslinčansku faru po naš “Misionski Posoł” chodźi.

Přez holu a pěsk kročo přińdźechmoj na wječor domoj na hospodliwu Wósličansku faru. Wutoru rano rozžohnowachmoj so z lubymi přećelemi w farskim domje a pućowachmoj při wulkej horcoće přez Lubhozdź, chudźičku wjes ze starymi niskimi słomjanymi chěžkami, do Kulowa, hdźež nas Hórnikecy přećelnje přijachu. Pola herca Heibacha zapisa sebi Adolf hromadku serbskich reji; bórze sahachmoj dale přez Kulowc do Noweje Wsy k šołćicom Nikelecom (němski Nicoleides, štož je ze serbskeho gen. pl. Nikelejc skepsane). Běchu to jara přećelniwi a hospodliwi ludźo, přinjesechu hnydom jěsć a pić a hakle hdyž běchmoj so posylniłoj, spěwaštej šołćic stara a młoda mać jara rjenje serbske pokěrluški a pěsnički, kotrychž móžeštej cyłu kopicu. Tu by so hodźało hišće wšelake w zymje na přazach nazběrać.