Arnošt Muka/Jan Arnošt Holan
Pućowanje po Delnjej Łužicy - strona 2

wróćo k stronje 1 <<<

Mój dokročimoj samaj do wsy, prašamoj so, hdźe je kjarcma (korčma) a to dźiwnje dosć runje pola knjeza Mertyna Grysa. Joho žona pokaže namaj tež kjarcmu, kotraž bě pola susoda. Ale bowskows, kajki napohlad. Před chěžu je něhdy schód był ke chěžnym durjam, ale wot njeho je jenož hišće hromadka cyhelow wyše. Mój zalězemoj da tež přez tu samu do chěže a do jstwy.

Stwa je dosć wulka, prózdna kaž kólnja, jeničke blido a dwě ławce su z někotrym přaznym gratom wšo, štož je wot ewropiskeje kultury hač tam dóšło.

Mój skazamoj sebi škleńcu piwa, karančki tam njeznaja. Póčnjemoj serbsce groniś, štož pola mje jara słabje dźe. Muku rozumja, ale směja so jemu tež druhdy. Prěnje, štož so mi zespodoba, bě młoda přelča, połnolicate, kulojtobristwate swětlehladate źowćo. Ja pomyslich: “Nó jenož hišće někotre tajke na přazy, potom móža so hižom wšelake njedostatki žiwjenja tu sobu znjesć.” Při zabawje ze źowćom přesłapny naju běłobrodaty mužik ze zajimawym napohladom, kotryž namaj hnydom přeradźi, zo je to nawědźity muž a dozrawjeny charakter. Běše to knjez wučer Grys. Na jeho přeprošenje dźěchmoj sobu k njemu.

Mój namakachmoj derje zrjadowane hospodarstwo, štož bě namaj w tej krajinje njewidźana wěc. Dobry domjacy porjad bě za knjeni Grysowu ćim bóle česćacy, dokelž črjódka wjesele harowatych małych dźěći jón stajnje skazyć hrožeše. Najwyšu česć pak zasłuži naša knjeni šularka (wučerka) dla wuběrnje dobreje jědźe a pića, kotraž je namaj z luboznym přinućowanjom w njewočakowanej wšelakosći stajnje a přeco poskićowała. Trochu pozdnobrjuchataj běchmoj, a tuž bu namaj při ceptarjowym winje a ceptarcynej wječeri zaso tak prawje derje. Zabawa z knjezom wučerjom bu žiwiša a namaj bě wokoło wutroby, jako bychmoj w cuzbje stareho dobreho přećela namakałoj. Při rozmołwje zhonichmoj wot njeho, kaž tež pozdźišo wot Nowowjesčanow, kajku ma knjez Grys wažnosć w tamnej cyłej wokolnosći.

Wón je tam wučer duchowneje swobody a prědar wědomnosće, kotraž by tam bjez njeho njeznata była. Lubi Nowowjesčenjo pak su tež na to hordźi, zo su tajkeho ceptarja dóstali. Wón je, kaž wobstejnosće tam delka nětko su, ideal serbskeho wučerja. Kaž patriarch knježi wón we wsy a tež z dalokeje wokolnosće přichadźeja k njemu ludźo, kiž so jeho wo radu prašeja, kotruž wón kóždemu lubjerad a darmo poskića. Chce-li něchtó chěžu předać abo kupić, je-li někomu kruwa schorjeła abo ma-li něchtó někajku chorosć, stajnje praša so, jeli móžno, najprójdce knjeza Grysa a potom hakle so po lěkarja dźe abo so kubło předa abo druha wažniša wěc so započnje. Dźěći nawuknu pola njeho wjele, a štož je za nas wulce zwjeselace, tež rjane serbske pěsnje po prawych hłosach spěwać. Při tutej wobšěrnej dźěławosći pak jeho žiwy duch njewustanje, ale jeho cyłe žiwjenje je woznamjenjene z rjanym wěncom dobrych serbskich a němskich pěsnjow, wot kotrychž je nam pokazki z wulkej přećelnosću lubje sobudźělił. Něšto jeho serbskich spěwow je w Choćebuzu pola Brandta wušło a su so ludej tak wuběrnje lubiłe, zo je sebi je přez to, zo je k nim samsny hłós “huměł”, k swojemu połnemu wobsedźeństwu sčinił.