Swójbne a statočne mjena su tu zwjetša němske, na přikład Gemeinhart auf Jungkadens. Dokelž w Riedebecku nocować njemóžach, sahach po dróze při zymnym napřećiwnym wětřiku na połdra hodźiny přez Wittmannsdorf a Žandow do Łukowa. We Łukowskej stronje wšudźe ludźo wurjekuja: Luckow, Bäsdow, Lübbenow, Vetschow a tak dale. Wutoru rano sebi Łukow wobhladach. Za moje wotpohlady pak ničo njewuslědźiwši dźěch při padanju sněha přez Drobkowy (Kahnsdorf) do Frankendorfa. Tu widźach serbske hrodźišćo a zhonich, zo je w Kalawskim a Łukowskim wokrjesu nimale blisko kóždeje wsy jedne tajke hrodźišćo. Frankendorfski wučer měješe cyłu chěžu połnu wulkich a małych popjelnicow, kotrež běše we wokolnosći wurywał.

W Görlsdorfje mje na farje rjenje witachu, w cyrkwinskich knihach njenamakach ničo wo Serbowstwje, zajimawy pak běše mi zapisk w křćeńskich knihach pod lětom 1793: tehdy bu tam synk Görlsdorfskeho knježka von Stammer křćeny z mjenom Eccard a měješe 50 kmótrow, mjenujce pjeć přitomnych a 45 njepřitomnych; w lěće 1830 da so tutón Eccard von Stammer hišće raz křćić, zo bychu jeho móhli wot druhich žiwych Eccardow von Stammer rozeznawać, a dósta nětko mjenje Eccard Hermann. Tež namakach tam w cyrkwi spody wołtarja dwě hišće derje zdźeržanej křižerskej chorhoji ze złotom a slěbrom přetkanej, wo kotrymajž nichtó ničo wědźał njebě. To knjeni fararku tak zwjeseli, zo mje hnydom na šalku kofeja přeprosy.

Jako dale kročach, poča sněh padać a při tym rězaty wětr z krótkeho ranja duć; chwatach tuž do Chóžyšćow (Schlabendorf), hdźež fararja z połnej brodu a wusami pod nosom nadeńdźech; bě tam wulki knježi dwór a wulka korčma, ale hubjena kołbasa a hišće hubjeńše piwo. Chóžyšća maju dwě filiali: Egsdorf a Synjeńce (Zinnitz); w Synjeńcach so při tak hubjenym wjedrje njezadźeržach, ale podach so dale do Jazorow (Groß Jehser). Swójbne mjena běchu tu zwjetša hišće serbske, hewak pak ničo serbske wuslědźić njemóžach, ani njewědźachu, hdy je tam serbska rěč wotmjelkła. Mužojo chodźa pak tu zdźěla hišće w dołhich módrych kabatach z płatu, kaž widźach. Jazorske farske město běše hižo přez tři lěta wuprózdnjene, najskerje dokelž běše wobćežne ze swojimaj dwěmaj filialomaj w Bukowje (Buckow) a Kamjenej (Kemmen). Jazorjański wučer, rodźeny z Malinja pola Drjowka, 60-lětny mužik, powědaše, zo su w jeho młodosći w Malinju nimale wšitcy jeno serbsce powědali a zo je tež wón so serbsce k blidu modlił. Nětko je tam nimale wšo němske a tež wón je serbsce skoro zabył. Wot Jazorjańskeje jara primitiwneje korčmy wza mje rěznik na swojim ćelacym wozu, dokelž běch jara mučny a přemoknjeny, sobu do Kalawy.

Ducy wobhladach sebi hišće cyrkej w Bukowje, kiž ma cyle tón samy raz twarby, kaž wjetši dźěl starych cyrkwjow wokoło Dobrołuha, Łukowa a Kalawy; wšě su z pólnych kamjenjow a zdźěla z cyhelow twarjene a maju štyriróžkatu wěžu z štyribočnym kamjeńtnym wjerškom. Wone su pak na wabjenje pak ze srědkami cisterciensiskich mnichow w Dobrołuhu twarjene.

Na druhi dźeń srjedu wzach sebi wóz a přejězdźich wosady wot Kalawy hač do Lubnjowa; najprjedy wohladach Gólin (Gahlen), potom Rudnej (Reuden) a Zasłomjeń (Saßleben). Zasłomjeń je wulka wjes w bohatej krajinje a ma zdźěla stare serbske, zdźěla nowe twarjenja, někotre kaž hrodźiki. Kowarnja je tam na přikład rjenje wulka w někajkim gotiskim stilu z cyhelow twarjena. Cyrkej pak je jara stara a nima žaneje wěže. Zasłomjeńske wulke knjejstwo słuša Berlinskemu palencarjej Gilka, kiž wšěm znaty po nim pomjenowany palenc “Gilka” pali. Wón je sebi tam krasny hród w krasnym parku natwarił. Jeho nan běše pisar abo rentamtman na hrodźe w Drěnowje (Fürstlich Drehna) zady Kalawy. Tu widźiš, što z palencom njezamóžeš a njenabudźeš!

Wottam jědźech do Kałkojc, hdźež mje młodźi fararjecy jara přećelnje přijachu a k wobjedu přeprosychu. Wot Kałkojc (Kalkwitz) jědźech přez Bžež (Seese †) do Tłukomja (Schönfeld). W Bžežu so z tym hordźachu, zo je tam Luther był a dźěćo swojeho přećela knježka z Kökritz křćił. W Tłukomju, rjanej wulkej wsy z rjanej nowej cyrkwju a faru, njemóžachu so wjace na to dopomnić, zo by wjes hdy serbska była. Potom přińdźech do Baraka (Vorberg †); tam je jara stara kapała ke knježemu hrodej přitwarjena a z blušćom wobrosćena, w kotrejž so jenož trójce wob lěto boža słužba dźerži. Přez Lubń (Groß Lübbenau) dojědźech do Lubnjowa na dwórnišćo a wot tam hnydom do Lubina na nóc.